Zonder vertrouwen stort elke samenwerking in. Organisaties die niet bewust investeren op het thema vertrouwen, lopen op een dag vast. Als je er te vanzelfsprekend vanuit gaan dat iedereen elkaar vertrouwt en het wel goed zit, mis je belangrijke signalen. Net als in een liefdesrelatie; als je de ander voor lief neemt, mis je de signalen om tijdig bij te sturen. In veel samenwerkingen speelt wantrouwen, miscommunicatie of onderhuids conflict een rol. Als gevolg daarvan vertrouwen medewerkers elkaar of het management niet. Hierdoor delen ze minder ideeën, nemen minder initiatief of vermijden elkaar.
Gevolgen van een gebrek aan vertrouwen
In bijna alle organisaties waar ik kom, heerst onvrede over de samenwerking. Daar worden we natuurlijk ook voor ingeschakeld. Dus misschien leiden we een beetje aan beroepsdeformatie, maar alsnog. Bij veel conflicten en ‘gedoe’ ligt de oorzaak in een gebrek aan vertrouwen. Bijvoorbeeld door slecht uitgepakte fusies, niet nagekomen beloftes of gebrekkige communicatie. Zodra het vertrouwen tussen mensen onder druk staat, gaan meer emotionele processen het rationele denken overnemen. Hierdoor worden beelden van de ander al snel negatief gekleurd. Door een meer emotionele interpretatie van gebeurtenissen wordt het eigen gelijk bevestigd: “zie je wel”. Voor je het weet ontstaat er een selffulfilling prophecy.
Investeren in meerdere soorten vertrouwen
Stephen M.R. Covey beschrijft in The Speed of Trust dat vertrouwen begint bij vertrouwen in jezelf. Dit geloof in eigen kunnen komt voort uit vertrouwen in je eigen competentie en integriteit. Zonder zelfvertrouwen wordt het moeilijk anderen te vertrouwen of congruent over te komen.
Vertrouwen in jezelf
Mensen met zelfvertrouwen (wat iets anders is dan zelfoverschatting 😊) durven hun mening te geven, experimenteren, nemen initiatief, stappen uit hun comfortzone en geven fouten toe. Een gezond zelfbeeld ontstaat niet door perfectie na te streven, maar door acceptatie van jezelf, inclusief je sterke en mindere kanten. Zelfvertrouwen groeit door ervaring, reflectie en het ervaren dat nieuwe dingen lukken.
Tips voor meer zelfvertrouwen:
- Reflecteer op je sterke en zwakke punten.
- Daag jezelf uit met nieuwe taken buiten je comfortzone.
- Vier successen, hoe klein ook.
Zorg dat je jezelf accepteert en waardeert. Ongeachte de mening van anderen. Ook al lukt niet alles, alle pogingen zijn waardevolle ervaringen. Als je met deze mildheid naar jezelf kijkt, word je vanzelf een prettiger mens voor je jezelf en je collega’s (en andere mensen om je heen).
Vertrouwen in de ander
Mayer, Davis & Schoorman (1995) beschrijven vertrouwen als een combinatie van competentie, integriteit en welwillendheid. Vertrouwen tussen collega’s groeit als mensen elkaars expertise erkennen, eerlijk handelen en laten zien dat ze andermans belangen meenemen in beslissingen.
Vertrouwen in je collega’s zorgt voor soepele samenwerking. Wantrouwen leidt tot achterdocht, roddels en eilandvorming. Het lijken allemaal open deuren, en misschien zijn het dat ook wel. Maar open communicatie en betrouwbaarheid zijn essentieel en niet altijd makkelijk. De angst voor een negatief oordeel van een ander, maakt dat we ons soms anders voordoen dan we zijn of ons voelen.
Zo versterk je onderling vertrouwen:
- Spreek mét elkaar, niet over elkaar.
- Wees transparant over intenties en beslissingen.
- Houd je aan afspraken en geef het aan als dat niet lukt.
- Wees ook open over hoe je je voelt of dingen ervaart.
Vertrouwen in de hiërarchische lijn
Patrick Lencioni beschrijft in zijn model van teamdisfuncties dat gebrek aan vertrouwen leidt tot angst voor conflict, verminderde betrokkenheid en afschuiven van verantwoordelijkheid. Hierdoor komt een organisatie uiteindelijk niet tot resultaten. Leiderschap dat consistent en transparant is, bouwt aan vertrouwen en stimuleert samenwerking.
Vertrouwen in de bedoelingen van de organisatie en het lijnmanagement bepaalt hoe betrokken medewerkers zich voelen. Als het management controleert en regels opstelt vanuit wantrouwen, voelen medewerkers zich geremd. Vertrouwen groeit als leidinggevenden open zijn, zich geloofwaardig gedragen, betrouwbaar zijn in afspraken en niet gericht zijn op eigen belang.
Acties voor meer vertrouwen vanuit het lijnmanagement:
- Geef medewerkers autonomie en eigenaarschap
- Durf los te laten èn te sturen;
- Wees transparant over (het hoe en waarom van) beslissingen;
Vertrouwen leidt tot gezonde werkrelaties
Organisaties die investeren in vertrouwen, plukken daar al snel de vruchten van. Vertrouwen bouwt een band tussen mensen door alle lagen heen. Hierdoor groeit gelijkwaardige samenwerking, werkplezier, het behalen van resultaten en ontstaat een veerkrachtige werkcultuur.