Stel je voor: je bent leider van een team of organisatie. Je inbox stroomt over, je agenda lijkt meer op een Tetris-spel dan op een werkbare planning, en elke vergadering voelt als het managen van een spontane crisis. Herkenbaar? Dat is geen toeval. Veel leiders zitten vast in het aanpakken van symptomen in plaats van de oorzaak.
Wat er eigenlijk aan de hand is, heeft minder te maken met je time management en meer met… het systeem waarin je werkt. Niet het computersysteem (hoewel dat soms ook een uitdaging is), maar het organisatiesysteem: de onzichtbare netwerken van relaties, patronen en structuren die bepalen hoe de dingen echt lopen.
De verborgen spelregels van organisaties
In elke organisatie zijn er ongeschreven regels en patronen die sterker zijn dan de officiële missie en visie. Denk aan die ene vergadering waar nooit beslissingen worden genomen of dat project dat steeds weer vastloopt. Je kunt harder gaan werken, meer vergaderen of nóg een inspiratiesessie plannen, maar als het systeem niet klopt, blijft het dweilen met de kraan open.
Patronen zoals:
- Onverklaarbare weerstand tegen veranderingen (“maar we deden het altijd zo!”)
- Fusies die meer chaos dan synergie brengen
- Leidinggevenden die hun plek maar niet lijken te vinden
Geen zorgen, het ligt niet (alleen) aan jou. Het is het systeem dat om aandacht vraagt.
De kunst van systemisch leiderschap: leidinggeven met een zesde zintuig
Systemisch leiderschap is eigenlijk het hebben van een soort ‘organisatie-radar’. Het helpt je om niet alleen te kijken naar wat er gebeurt, maar vooral naar waarom het gebeurt. En nee, je hoeft geen glazen bol te hebben. Het draait om drie vormen van leiderschap die samen zorgen voor een gezonde dynamiek:
1. De ruimtebepaler (kadergevend leiderschap)
Dit is de leider die de richting en grenzen schetst. Niet zozeer een controlefreak, maar de gids die de kaart tekent: “Hier zijn we van, hier niet, en daar willen we naartoe.” Ze verbinden de organisatie met de buitenwereld, vertalen trends naar koers, en zorgen dat iedereen weet waar het speelveld eindigt.
2. De vakman (vakinhoudelijk leiderschap)
Elke organisatie draait om iets: een dienst, een product, een missie. De vakman houdt de kwaliteit scherp, weet wat er nodig is om goed werk te leveren en heeft een passie voor het vak. Innovatie? Check. Expertise? Dubbelcheck.
3. De verbinder (verbindend leiderschap)
Zorgt dat de mensen floreren. Niet met mindfulness-cirkels (tenzij dat werkt), maar door echte verbinding, aandacht voor welzijn, en het faciliteren van samenwerking. Ze zorgen dat iedereen zich gezien voelt, van de stagiair tot de CEO.
De geheime saus: het draait om de juiste volgorde
Nu denk je misschien: “Mooi verhaal, maar hoe combineer ik dat allemaal?” Het antwoord is simpel: volg de natuurlijke ordening. Eerst bepaal je de koers (ruimtebepaler), dan zorg je dat de inhoud klopt (vakman), en daarna faciliteer je het proces (verbinder). Als je dit door elkaar husselt, krijg je chaos. Zoals een pizza beleggen voordat je het deeg hebt uitgerold.
Kan één leider dit allemaal?
Jazeker. Maar het vraagt om flexibiliteit. Soms moet je de koers scherp stellen, soms duik je de inhoud in, en op andere momenten ben je vooral de lijm tussen mensen. De sleutel? Weten wanneer welke pet op te zetten. En eerlijk zijn als je even hulp nodig hebt. Niemand zegt dat je het alleen moet doen (behalve je innerlijke perfectionist, maar die negeren we even).
Meer weten? (of gewoon nieuwsgierig?)
Ben je benieuwd hoe systemisch leiderschap jouw organisatie kan helpen minder brandjes te blussen en meer écht te groeien? Wil je weten welke leiderschapsstijl jou van nature het beste ligt? Of gewoon sparren over de patronen die je stiekem al voelde, maar nooit zo had benoemd?
Vraag meer informatie aan en ontdek hoe je niet harder, maar slimmer kunt leiden. Want eerlijk: je verdient meer dan alleen een brandweermetafoor voor je werkdag.