In veel leiderschapsworkshops en zelfhulpboeken wordt authenticiteit gepresenteerd als de sleutel tot succesvol leiderschap. Leiders zouden vooral zichzelf moeten zijn, trouw blijven aan hun persoonlijkheid, hun eigenaardigheden omarmen en daarmee inspireren. Dit klinkt aantrekkelijk: wie wil er nu niet gewoon zichzelf kunnen zijn, ook op het werk? Maar deze benadering roept vragen op. Wat betekent het eigenlijk om authentiek te zijn? En belangrijker nog: is dat wel altijd wenselijk in een leiderschapsrol?
Authenticiteit is verworden tot een containerbegrip. Het wordt vaak gelijkgesteld aan ‘jezelf zijn’ zonder filter, ongeacht de situatie. Dit idee kan leiden tot verwarring en zelfs contraproductief gedrag. Leiderschap vraagt om meer dan alleen oprechtheid en het tonen van je ware zelf. Het draait om verantwoordelijkheid, contextbewustzijn en het vermogen om te handelen in het belang van anderen.
Het risico van ongefilterde authenticiteit
De hedendaagse focus op authenticiteit kan leiden tot het verwaarlozen van belangrijke leiderschapskwaliteiten. Als leiders te veel nadruk leggen op hun persoonlijke gevoelens en voorkeuren, kunnen ze het bredere plaatje uit het oog verliezen. Dit kan leiden tot inconsistente beslissingen, gebrek aan professionaliteit en een werkomgeving waarin de behoefte van het team ondergeschikt raakt aan het ego van de leider.
Daarnaast kan het streven naar authenticiteit een excuus worden om geen verantwoordelijkheid te nemen voor de impact van gedrag. “Zo ben ik nu eenmaal” is geen rechtvaardiging voor ineffectieve communicatie of het negeren van de dynamiek binnen een team. Leiderschap vereist flexibiliteit en het vermogen om jezelf aan te passen aan de behoeften van de situatie en de mensen om je heen.
Terug naar geloofwaardigheid en betrouwbaarheid
In plaats van te focussen op het idee van authenticiteit als ultieme leidraad, is het zinvoller om leiderschap te benaderen vanuit geloofwaardigheid en betrouwbaarheid. Deze eigenschappen zijn niet afhankelijk van het volledig blootleggen van je innerlijke zelf, maar van consistent gedrag, integriteit en het serieus nemen van je verantwoordelijkheden.
Geloofwaardige leiders begrijpen dat hun rol verder gaat dan hun persoonlijke comfort. Ze zijn zich bewust van hun positie en de invloed die ze hebben op anderen. Betrouwbaarheid ontstaat wanneer leiders hun beloften nakomen, duidelijk communiceren en handelen in lijn met gedeelde waarden.
Een effectieve leider is iemand die de balans vindt tussen oprechtheid en professionele rolbewustheid. Dit betekent niet dat je je eigen waarden moet verloochenen, maar dat je deze op een manier inzet die recht doet aan de context en de mensen met wie je werkt. Bescheidenheid, dienstbaarheid en vakmanschap zijn hierbij leidende principes.
Leiderschap is een rol, geen podium
Authenticiteit in zijn populaire vorm kan een valkuil zijn voor leiders. In plaats van te streven naar het voortdurend uitdragen van je ware zelf, is het krachtiger om te handelen vanuit de verantwoordelijkheid die je draagt. Dit betekent dat je soms bewust kiest voor een rol die past bij de situatie, met respect voor de mensen om je heen en het grotere geheel waarin je functioneert.
Leiderschap gaat niet in de eerste plaats om jou als individu, maar om de bijdrage die je levert aan het geheel. Door te focussen op geloofwaardigheid, betrouwbaarheid en een gezonde dosis zelfreflectie, bouw je aan een leiderschapsstijl die duurzaam en inspirerend is. Terug naar de essentie dus: niet wie je bent, maar wat je doet, maakt het verschil.