Langdurige conflicten in teams en organisaties concentreren zich vaak rond één persoon of een groep (team, afdeling) die niet functioneert. Heel logisch en verleidelijk om daar veel aandacht, energie en tijd aan te besteden. Maar dit zwarte schaap is niet het probleem! Deze vervult een rol in het team of de organisatie. Representeert een thema waar aandacht voor moet komen. Dus bij gedoe gaat het niet ècht over de persoon/afdeling etc. Het gaat over iets dat vermeden wordt. Het zwarte schaap heeft een boodschap voor de groep. Is letterlijk een last-pak (mooi woord!). Draagt een last voor de hele groep. Vaak een onderwerp waar spanning op zit zoals:
- een missende eigenschap of kwaliteit;
- een onderbelicht gezichtspunt of kant van beleid/praktijk;
- een herinnering aan iets pijnlijks uit het verleden;
- een schaduwkant die we niet accepteren van onszelf:
- ordening, hiërarchie en posities in een organisatie
Overigens kan er daadwerkelijk sprake zijn van disfunctioneren. Maar dan ligt er een taak voor een manager (en niet voor de directie collega’s !! ). Dat is een andere situatie en daar gaat het in deze blog nadrukkelijk niet over.
𝗪𝗮𝘁 𝗲𝗿 𝗶𝗻 𝗱𝗲 𝗽𝗿𝗮𝗸𝘁𝗶𝗷𝗸 𝗴𝗲𝗯𝗲𝘂𝗿𝘁
De persoon af afdeling in kwestie wordt buitengesloten, weggepest of veroordeeld. Alle frustraties, roddels en energie zitten in het afwijzen of in het gareel krijgen van die persoon of afdeling. Het thema dat wordt veroordeeld via het zwarte schaap is meestal iets wat we nog te leren of te accepteren hebben. En dat is meestal iets wat het systeem niet zo makkelijk of prettig vinden. Geen leuke rol dus. Maar nodig om de kudde overeind te houden. Want hierdoor wordt de spanning afgevoerd.
𝗛𝗲𝘁 𝘃𝗲𝗿𝘃𝗼𝗹𝗴
Het zwarte schaap
- volgt coaching of een ontwikkeltraject;
- krijgt mentale of fysieke klachten
- valt uit;
- vertrekt zelf van pure ellende.
- wordt overgeplaatst naar een andere afdeling
- wordt ontslagen.
In de groep is er dan korte tijd rust. Soms zelfs euforie. Opgelost! Maar zolang het echte thema niet wordt opgepakt, duikt iemand anders in no-time in het gat. De volgende zondebok dient zich aan. De nieuwe manager die wéér niet functioneert. De gereorganiseerde afdeling die nog steeds niet levert. De teamcoaching die wéér niet heeft gewerkt.
𝗗𝘂𝘀
Voor de ontwikkeling van je team of organisatie is het van cruciaal belang dat:
- je lef hebt om lastige onderwerpen te bespreken;
- je onderzoekt wat het ‘zwarte schaap’ aan het licht brengt;
- je met elkaar reflecteert als iemand vanuit deze rol vertrekt;
- je als manager het probleem niet zelf oplost voor de groep door ingrijpen;
- iedereen beseft dat hij/zij onderdeel is van dit probleem.
——————
Met Buro NEAR zijn we er voor mensen die met mensen werken. Wij begeleiden bij complex gedoe tussen mensen. We helpen bij vraagstukken die bijdragen aan een veilige en inclusieve werksfeer. Weten hoe we dat doen? Neem Contact op, we vertellen je graag meer